362 sztabów, 402 akcje, 8914 uczestników, 3 tony odpadów [1] – tak wygląda w liczbach 7 edycja Operacji Czysta Rzeka, która wystartowała z początkiem marca. Pierwsze porządki już za nami, ale chętni wciąż mogą się zgłaszać i organizować akcje sprzątania w całej Polsce. Najbliższa okazja to Międzynarodowy Dzień Działań na rzecz Rzek. Sztab Główny sadzi wtedy drzewa na Mazowszu, a w kilkunastu miejscach w kraju zaplanowano lokalne sprzątania rzek i okolic.
Z ostatniego badania EKObarometr[2] wynika, że aż 56% Polaków uważa rzeki za najbardziej zanieczyszczone przestrzenie w naszym kraju. Jednocześnie co czwarty z nas uważa, że to właśnie zanieczyszczenie rzek stanowi największe zagrożenie dla przyszłości naszej planety. Troską o rzeki kierują się także organizatorzy i uczestnicy Operacji Czysta Rzeka. Ta największa w Polsce akcja społecznego sprzątania rzek i terenów zielonych od 2019 roku zgromadziła społeczność ponad 64 tysięcy wolontariuszy, dzięki zaangażowaniu których uprzątnięto aż 1447 ton śmieci! Niemal połowa akcji sprzątania odbywa się właśnie nad rzekami.
Siódma edycja największej w Polsce akcji sprzątania rzek i terenów zielonych została zainaugurowana także nad rzeką. 1 marca w symbolicznym miejscu na terenach popowodziowych nad Nysą Kłodzką sprzatało kilkudziesięciu ochotników. Od tego czasu w elektronicznym systemie inicjatywy zarejestrowano ponad 300 sztabów, do których zapisało się blisko 7500 uczestników. Zaplanowano już 355 akcje w całym kraju.
„Każdego dnia statystyki się zmieniają. Chętnych do zorganizowania akcji, a także tych do sprzątania nie brakuje. Cieszy nas ten społeczny odzew. Oznacza to, że miejsc wymagających interwencji jest wiele i są osoby, które nie godzą się na śmieci w okolicy. Wielu szefów i szefowych sztabów jest z nami od lat, ale jeśli ktoś chciałby zorganizować swoją akcję po raz pierwszy, jesteśmy do dyspozycji ze wsparciem na infolinii czy mailowo. Udostępniamy także Przewodnik Szefa Sztabu, który krok po kroku pokazuje, jak zabrać się za działanie lokalne” – mówi Daniel Parol, jeden z pomysłodawców i organizatorów akcji.
Działaj na rzecz rzek!
Międzynarodowy Dzień Działań na rzecz Rzek przypada 14 marca.
„Dostrzeżenie potrzeb ochrony środowiska rzecznego i troska o te okolice to najlepszy sposób na docenienie mocy, siły i piękna rzek, a tym samym zadbanie o lepszą jakość życia nas samych. To dobra data do świętowania w plenerze – nad rzeką czy sadząc drzewa. Akcje sprzątania mogą odbyć się na lądzie w okolicy rzeki lub z poziomu kajaka czy łódki, ale wówczas uczestnicy powinni zadbać o sprawny sprzęt i bezpieczeństwo ekopatrolu na wodzie” – zwraca uwagę Izabela Sałamacha, rzeczniczka prasowa Operacji Czysta Rzeka.
14 i 15 marca Sztab Główny Operacji Czysta Rzeka zaplanował akcje sadzenia drzew na Mazowszu (ok. Łosic).
„Stworzymy pierwszy Las Operacji Czysta Rzeka, który zostawimy następnym pokoleniom” – zapowiada Daniel Parol.
Organizatorzy przypominają, że drzewa na brzegach rzek pełnią wiele ważnych funkcji. Cień rzucany przez drzewa na lustro wody nie tylko ogranicza wzrost temperatury czy też ogranicza parowanie, ale także reguluje i stabilizuje rozwój roślinności wodnej. Duże zdolności retencyjne drzew zmniejszają eutrofizację wód, wspomagają procesy ich samooczyszczania, magazynują wodę. Stare i duże drzewa o rozbudowanym systemie korzeniowym nie tylko umacniają brzegi przed nadmierną erozją boczną, ale także dają schronienie wielu gatunkom zwierząt zarówno tym wodnym jak i lądowym[3].
Akcje nasadzeń odbywają się w ramach programu Operacja Czysta Rzeka Sadzi Drzewa, którego Partnerem jest Stowarzyszenie Wspólnota Arche. Od 2023 roku dzięki świadomym wyborom wolontariuszy i staraniom organizatorów akcji, rośnie już 20 730 drzew takich jak buki, świerki, sosny, dęby i graby.
Z okazji Międzynarodowego Dnia Działań na rzecz Rzek odbędą się także lokalne akcje sprzątania w plenerze. W sobotę 15 marca porządki zaplanowano m.in. w dolinie Następówki (mazowieckie), nad Dobrą (dolnośląskie), nad Wisłą w Puławach (lubelskie), okolicach rzek: Gnojnik i Łówczanka (podkarapckie) oraz Budkowiczanki (opolskie).
Kolejne preteksty do organizacji akcji w plenerze to Światowy Dzień Wody (22 marca) i Światowy Dzień Ziemi (22 kwietnia).
Dołącz do nas!
Rejestracja sztabów odbywa się na stronie www.operacjarzeka.pl.
🔹 Szefem sztabu może zostać każda osoba dorosła, która podejmie się koordynacji lokalnej akcji i zadba o odbiór odpadów, najczęściej w porozumieniu z lokalnym samorządem lub operatorem.
🔹 Uczestnikiem akcji może zostać każdy, kto ukończył 18 lat. Osoby w wieku 13-17 lat mogą wziąć udział w sprzątaniu za zgodą rodziców lub opiekunów prawnych. Dzieci do 13 r.ż. mogą uczestniczyć w akcji pod opieką rodziców lub opiekunów na miejscu akcji.
🔹 Przedszkola, szkoły lub placówki oświatowe mogą zorganizować tzw. akcje szkolne, w ramach których to opiekun rejestruje sztab i zapisuje uczestników.
🔹 Można także organizować akcje firmowe, np. w ramach wolontariatu pracowniczego.
Aby być na bieżąco z wydarzeniami odbywającymi się w ramach Operacji Czysta Rzeka 2025, warto śledzić kanały komunikacyjne inicjatywy.
Operacja Czysta Rzeka
To pierwsza w historii skoordynowana akcja społecznego sprzątania rzek na całej ich długości, z uwzględnieniem dopływów, a także brzegów i okolicy. Ma na celu zaangażowanie lokalnych społeczności, samorządów, organizacji pozarządowych, a także turystów do posprzątania rzek i terenów wokół, a w ciągu roku do utrzymania tam czystości. To także akcja edukacyjna i społeczna zakładająca w długiej perspektywie wpływanie na zachowania i postawy obywateli wyrażające dbałość o środowisko lokalne, w którym na co dzień żyją, z którego korzystają, i z którego w przyszłości będą korzystać następne pokolenia. Początkowo miała dotyczyć jedynie rzeki Bug, ale szybko okazało się, że są chętni do propagowania idei w całej Polsce. Dzięki temu w 6 edycjach ponad 64 tysiące wolontariuszy zebrało 1447 ton śmieci w całej Polsce.
Co roku akcję wspierają samorządy, organizacje pozarządowe, przedsiębiorcy, największe wypożyczalnie sprzętu pływającego oraz lokalni liderzy, media i przedstawiciele życia publicznego tacy jak: Jacek Kleyff, Andrzej Stasiuk, Adam Nowak i Raz Dwa Trzy, Stanisław Soyka, Urszula Dudziak, Kayah, Marek Kamiński, Anna Maruszeczko, o. Tomasz Dostatni, prof. Stanisław Baj, dr Andrzej Kruszewicz, o. Leon Knabit, Justyna Steczkowska czy Beata Sadowska. Operację Czysta Rzeka wspierał także śp. Aleksander Doba.
Pomysłodawcą i organizatorem Operacji Czysta Rzeka jest Wydawnictwo 5 Strona – wydawca magazynu Kraina Bugu.
Operacja Czysta Rzeka wspierana jest przez sponsorów i partnerów. Sponsorem Strategicznym 7. Edycji jest marka Dafi. Sponsorami Oficjalnymi są: Biedronka, PepsiCo, Kärcher. Sponsorem Wspierającym jest York PL. Oficjalnym Dostawcą Paczek został InPost, natomiast Partnerem Sztabu Głównego – ODO 24 i Arche. Status Oficjalnego Dostawcy Paliwa otrzymała sieć stacji paliw Moya, a status Oficjalnego Odbiorcy Odpadów – firma Remondis. Generali zostało Oficjalnym Ubezpieczycielem Edycji, a firmy: Toyota Auto Podlasie i Model Opakowania – Partnerami Logistycznymi. Partnerem Technologicznym zostało Autenti, Partnerem Informatycznym – dhosting.pl, Partnerem DOOH – Jet Line, Partnerem Komunikacyjnym – Helios, natomiast Poligraficznym Poligraficznym – Fold. Partnerem Regionu Warmińsko-Mazurskiego została firma Dobra Energia dla Olsztyna.
Szczegółowe informacje:
- strona internetowa www.operacjarzeka.pl
- FB: https://www.facebook.com/Operacjarzeka
- IG: https://www.instagram.com/operacjarzeka/
- YT: https://www.youtube.com/channel/UCT6yxWP67dV1fgHrjraqtkw
- LinkedIn: https://www.linkedin.com/showcase/operacja-czysta-rzeka/
[1] Stan na 12.03.2025, godz. 17.00, https://system.operacjarzeka.pl/
[2] Badanie EKOBAROMETR – VI EDYCJA zrealizowane w maju 2024 przez SW RESEARCH Agencję Badań Rynku i Opinii metodą wywiadów online (CAWI) na panelu internetowym SW Panel na reprezentatywnej próbie 1500 Polaków w wieku 16-80 lat. Więcej o badaniu na https://operacjarzeka.pl/dla-mediow/zauwazenie-problemu-smieciozy-i-troska-o-srodowisko-nie-ida-w-parze/
[3] https://krainapstraga.pl/post/drzewa-na-ratunek
